نسخ قرآن به قرآننسخ حکمی قرآنی به وسیله آیه دیگر را نسخ قرآن به قرآن گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریفنسخ قرآن به قرآن، به معنای نسخ آیه‌ای از قرآن با آیه دیگری از قرآن است؛ برای مثال، حکم وجوب صدقه برای نجوا با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که به وسیله آیه شریفه: (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً؛ «تشریع گردیده بود؛ با آیه شریفه: (أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقات فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللّهُ عَلَیْکُمْ)... نسخ گردید. ۲ - نکتهجواز نسخ قرآن به قرآن، مورد اتفاق علمای شیعه و اهل سنت است و تنها «ابو مسلم اصفهانی» با استدلال به آیه شریفه: (لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ) به امتناع معتقد شده است. اصولی‌ها در نقد نظر وی گفته‌اند: وجود نسخ نشان دهنده راه‌یابی باطل به قرآن نیست، و بهترین دلیل برای جواز نسخ قرآن به قرآن، وقوع آن در قرآن است. [۵]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، جزء ۱، ص ۳۱۶.
[۶]
اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ج ۲، ص ۹۶۵-۹۶۴.
[۷]
غزالی، محمد بن محمد، المستصفی من علم الاصول (به ضميمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، ج ۲، ص ۷۸.
[۸]
بشرح مسلم الثبوت، ج ۱، ص ۱۲۵.
[۹]
قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج ۲، ص ۹۸.
[۱۱]
اصول الفقه، خضری، محمد، ص ۳۰۲.
[۱۲]
بشرح مسلم الثبوت، ج ۱، ص ۱۹۱.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۳۸، برگرفته از مقاله «نسخ قرآن به قرآن». رده‌های این صفحه : نسخ قرآن
|